De Vlaamse Vereniging van Journalisten (VVJ), de vakorganisatie van de Vlaamse beroepsjournalisten, zit in financiële moeilijkheden. De Vlaamse regering is niet bereid het gat dicht te rijden.
Bij lees verder het artikel in de Tijd en de vragen en antwoorden van minister Lieten
Artikel De Tijd
VVJ
De Vlaamse Vereniging van Journalisten telt 2.800 leden, onder wie 2.200 à 2.300 beroepsjournalisten. De rest zijn stagiairs, ereleden, persmedewerkers, studenten en docenten. Werkingsbudget: 500.000 euro, waarvan 250.000 euro van de leden (t.o.v. 300.000 euro de voorbije jaren), 38.000 euro van de patronale bijdragen van de uitgevers en 253.000 euro subsidies. De VVJ sloeg al 'financieel alarm' in februari. In een bericht op haar website meldde ze niet alleen een verlies van 12.000 euro voor 2012, maar waarschuwde ze vooral voor een structureel verlies in de volgende jaren. De precaire situatie van de journalistenbond heeft veel te maken met de dreiging van de Vlaamse uitgevers om niet langer hun jaarlijkse patronale bijdragen - samen goed voor zowat 38.000 euro - te betalen. Drie uitgevers (Corelio, de Vlijt en Concentra) hebben trouwens hun bijdrage voor 2012 nog altijd niet betaald. Nationaal secretaris van de VVJ Pol Deltour is daar niet over te spreken. 'Blijkbaar vinden ze dat we te veel de arbeidspositie en de sociale belangen van journalisten verdedigen. Niettegenstaande we ook intensief de algemene beroepsbelangen van journalisten verdedigen, wat evengoed in hun voordeel is.' Aan uitgeverszijde wordt die heisa vooral gerelativeerd. Enkele uitgevers hebben de bijdrage voor 2012 inderdaad niet betaald wegens een meningsverschil over het verschil in financiële behandeling tussen erkende beroepsjournalisten en niet-erkende beroepsjournalisten. Maar die onenigheid zou ondertussen zijn uitgeklaard. Volgens Patrick Lacroix, de algemeen directeur van de Vlaamse Nieuwsmedia, zal de bijdrage gewoon betaald worden. Dat neemt niet weg dat de uitgevers voor de toekomst een andere aanpak willen. 'Die bijdragen zijn een soort informele gewoonte, iets dat ooit eens is afgesproken tussen enkele mensen', zegt Lacroix. 'Bovendien is het niet logisch dat maar een klein deel van de media moet betalen, terwijl de diensten van de VVJ evengoed nuttig zijn voor pakweg de VRT of de Vlaamse Media Maatschappij (VMMa). Wij hebben daarom begin dit jaar de VVJ gevraagd eens te formaliseren wat ze precies doet en een rondje te maken om iedereen te overtuigen te betalen voor haar nuttige werk. Als ze in nood is, moet ze er vaart achter zetten. Op het einde van de rit zal de VVJ er financieel beter voorstaan dan vandaag.' De VVJ kampt echter met nog andere financiële problemen. De organisatie draaide de voorbije jaren op een budget van ruim 0,5 miljoen euro, waarvan zo'n 300.000 euro afkomstig was van ledenbijdragen. Als gevolg van de economische crisis is het aantal aangesloten leden echter drastisch gedaald, waardoor de bijdragen nog maar zo'n 250.000 euro in het laatje brengen. Heel wat freelancejournalisten - vooral fotografen - hebben afgehaakt door het dalende aantal opdrachten en de lagere tarieven die ze nog kunnen aanrekenen. Maar de daling was vooral het gevolg van het jongste rondje 'erkenningen' van beroepsjournalisten. Om de vijf jaar buigt een officiële Erkenningscommissie zich over de vraag wie nog de titel beroepsjournalist mag dragen. Een van de voorwaarden daarvoor is dat journalistieke opdrachten niet mogen worden gecumuleerd met commerciële opdrachten zoals copywriting. Maar steeds meer journalisten - zeker freelancers - hebben die extra opdrachten nodig om financieel rond te komen. Het aantal erkende journalisten is bij de jongste ronde dan ook fors gedaald, van 2.700 naar 2.300. Dat zijn er minder dan bij de vorige ronde in 2007. Volgens Deltour is het daarom hoog tijd dat de erkenningsvoorwaarden 'moderner worden ingevuld'. Ook een derde inkomstenbron, de verkoop van reclame in het VVJ-maandblad 'De Journalist', werd door de reclamecrisis gehalveerd. De enige die het financiële gat zou kunnen dichtrijden, is minister van Media Ingrid Lieten (sp.a). De VVJ krijgt van de Vlaamse overheid een jaarlijkse subsidie van 253.000 euro, waarvan een ruime helft dient voor de financiering van het aanvullend journalistenpensioen en een goede 100.000 euro voor de werking van de VVJ. De minister liet in maart, in antwoord op een parlementaire vraag van LDD-Kamerlid Jurgen Verstrepen, al weten dat een verhoging van die subsidie 'niet haalbaar' was in de Vlaamse begroting. Er wordt wel bekeken of de VVJ een projectsubsidie kan krijgen om maatregelen uit te werken voor een betere begeleiding van beginnende journalisten. Alles samen stevent de VVJ voor dit jaar af op een financieel tekort van 50.000 euro. Aangezien er niet meteen financieel beterschap in zicht is, bekijkt de organisatie hoe ze op eigen kracht de begroting in evenwicht kan krijgen. Wellicht zal het lidgeld voor journalisten, nu 115 euro, volgend jaar worden opgetrokken. 'De Journalist' zal mogelijk alleen nog digitaal verschijnen. Deltour hoopt tegelijk meer journalisten te kunnen aantrekken om zo de ledenbasis te verbreden.
Vraag aan minister
Vlaamse Vereniging van Journalisten - Overheidssteun
Op zaterdag 23 februari 2013 werd tijdens de algemene vergadering van de Vlaamse Vereniging van Journalisten (VVJ) het financieel verslag voorgesteld. Uit het financieel verslag konden we opmaken dat de VVJ vorig jaar een verlies heeft geleden van 12.000 euro.
Directe oorzaak van het financieel tekort van afgelopen jaar is het niet betalen van de gebruikelijke patronale bijdrage door drie uitgevers: Corelio, De Vlijt en Concentra. Dat heeft een gat geslagen van 17.000 euro. Maar de vereniging van uitgevers heeft gezegd dat ze in de toekomst de bijdrage mogelijk niet meer zal betalen. En dat gaat om een jaarlijks bedrag van 38.000 euro. Decennialang hebben de uitgevers die bijdragen betaald aan de VVJ voor haar verdediging van de journalistiek en van de nieuwsmedia als sector. Nu koppelen ze de betaling van die bijdrage aan een vijftal voorwaarden, onder meer op het vlak van journalistieke auteursrechten.
Daarnaast is ook de daling van het aantal beroepsjournalisten een oorzaak van de vermindering van inkomsten bij de VVJ. Die daling zou enerzijds te wijten zijn aan de economische crisis in de media en anderzijds aan het feit dat veel journalisten niet langer voldoen aan de criteria die de Erkenningscommissie hanteert.
Tijdens de algemene vergadering werd bekeken hoe het probleem kan worden opgevangen. Snoeien in het personeel van de VVJ leek geen optie, omdat het secretariaat al werkt met een minimale bezetting en men de service aan de leden niet kan verminderen. Er werd geopperd om het magazine De Journalist alleen nog online uit te geven en de Journalistenagenda te schrappen.
Aan de kant van de inkomsten zou men willen streven naar een verhoging van de subsidie van de Vlaamse Gemeenschap. En de penningmeester heeft de vergadering de toestemming gevraagd om, indien nodig, de ledenbijdrage op te trekken. Die is voor de Vlaamse journalisten al enkele jaren financieel voordeliger dan voor de Franstaligen.
Tijdens de laatste begrotingsopmaak kreeg de VVJ al 5000 euro meer dan voordien. Hoe staat de minister tegen het verhogen van de subsidies voor de VVJ? Overweegt de minister te bemiddelen tussen de VVJ en de drie uitgevers?
Antwoord minister:
Vanaf het begrotingsjaar 2013 wordt de steun aan de VVJ met 5.000 euro verhoogd tot 253.000 euro.
Dit bijkomend budget van 5.000 euro zal integraal gaan naar de financiering van de Raad voor de Journalistiek, om zodoende de stijgende kosten verbonden aan de Raad te dekken en de bijdrage van de VVJ gelijk te stellen aan de bijdrage uit de sector. De werking van deze Raad wordt immers van meet af aan 50/50 gefinancierd door de participerende media-actoren enerzijds en de VVJ anderzijds.
Een verhoging van de structurele subsidie aan de VVJ was niet haalbaar binnen de begroting van de Vlaamse Gemeenschap.
Wel hebben er gesprekken plaatsgevonden om de vereniging mogelijk projectmatig een bijkomende subsidie te geven. Via een concreet project wil de VVJ zich inzetten voor de uitwerking van een aantal aanbevelingen die tijdens het participatieve traject “Werken in de media” werden geformuleerd. Aangezien de VVJ als beroepsvereniging al jaren ijvert voor goede werkomstandigheden voor journalisten, is de VVJ de aangewezen partner om in te spelen op deze aanbevelingen.
De twee aanbevelingen waar de VVJ concreet rond wil werken zijn de volgende:
Stem beter af met de opleidingen zodat de juiste studenten met het juiste verwachtingskader en de juiste competenties op de werkvloer verschijnen.
Creëer een organisatorisch sectorspecifiek kader voor stages zodat studenten kennis maken met de realiteit en een correct beeld krijgen van het beroep en de werkomstandigheden. Zorg eveneens voor een goed onthaaltraject voor nieuwe werknemers.
Door in te spelen op deze aanbevelingen, kan de VVJ zich duidelijk profileren naar jonge en beginnende journalisten, wat op termijn kan zorgen voor een goede vertrouwensrelatie tussen de vereniging en de journalisten en mogelijk het ledenaantal positief kan beïnvloeden.
Naar aanleiding van deze situatie, werd de VVJ gevraagd om een beeld te schetsen van de inkomsten. De lidgelden leveren traditioneel ongeveer 300.000 euro op per jaar, maar door de crisis en bijhorende daling van het aantal professionele journalisten verwacht de VVJ een daling tot 250.000 euro.
De jaarlijkse subsidie van de Vlaamse Overheid bedraagt voor het jaar 2013 253.000 euro. Een deel hiervan gaat naar de Rijksdienst voor Pensioenen voor het aanvullend journalistenpensioen en naar de Raad voor de Journalistiek. Een bedrag van 103.460 euro kan de VVJ aanwenden voor de eigen werking.
De bijdragen van de uitgevers belopen klassiek 40.000 euro, maar worden nu on hold gezet.
De commerciële inkomsten zijn traditioneel goed voor 40.000 euro, maar door het wegvallen van reclame (ingevolge de crisis) zullen ook deze inkomsten vermoedelijk dalen tot 20.000 euro.
De drastische vermindering van het aantal lidgelden heeft te maken met de vijfjaarlijkse herziening van alle erkenningen van beroepsjournalisten, zoals de wet van 30.12.1963 dit verplicht. Vele journalisten, vooral freelancers en fotojournalisten, zijn volgens de VVJ door de crisis niet langer voldoende professioneel actief om nog erkend te (kunnen) worden.
De VVJ zal dit vanaf 2014 deels opvangen door een verhoging van de lidgelden, maar de vereniging kan en wil hierin zeker niet te ver gaan, aangezien het altijd de bedoeling is geweest om het lidgeld zo democratisch mogelijk te houden.
Vanaf 2013 willen de uitgevers de verhouding met de VVJ herzien, wat onder meer afspraken op het vlak van communicatie en auteursrechten veronderstelt. Het resultaat van deze gesprekken zal afgewacht worden alvorens de beslissing te nemen om te bemiddelen, aangezien deze kwestie in eerste instantie tussen de VVJ en de uitgevers onderling moet worden uitgepraat.
