Social media is overal. Is actueel. Is er gewoon. Bijna elk radio -en tvprogramma roept op om via social media te reageren. Je zou dan toch denken dat de openbare omroep dit serieus neemt en een gespecialiseerde afdeling zou oprichten om één en ander te 'checken'. Steeds meer nieuwsactoren gaan op zoek naar
content op sociale media. Met conflicten zoals in Syrië zijn sociale media vaak
een van de weinige mogelijkheden om aan de buitenwereld te tonen wat zich daar
afspeelt.Het nadeel van dergelijke
burgerjournalistiek is dat verificatie van het materiaal meer dan ooit nodig
is. Bij de BBC moet men in tegenstelling tot in het verleden nu zelf op zoek
naar nieuwsbeelden gemaakt door amateurs. Om die reden heeft de Britse openbare
omroep nu een zeer uitgebreide socialemedia-afdeling die de sociale media
afschuimt naar betrouwbare nieuwscontent. En hoe zit dat bij onze VRT? Zijn er journalisten bij de openbare omroep die
zich enkel bezighouden met het verifiëren van nieuwscontent op sociale media?
Zo ja, hoe groot is hun aantal en hoe gaat men juist te werk? Zo niet, vormt
deze manier van werken dan geen essentieel
onderdeel binnen de hedendaagse onderzoeksjournalistiek? Technische vragen aan de minister en de antwoorden zijn ... ontluisterend....
Ik heb uw vragen aan de VRT voorgelegd, en kan u bijgevolg het volgende melden.
Aandacht voor verificatie van User Generated Content
De VRT nieuwsdienst is zich bewust van de nood van verificatie van User Generated Content.
Op de nood aan verificatie wordt ingegaan in het Redactiestatuut met inbegrip van de deontologische code voor de journalisten bij de VRT:
- Artikel 50: “De nieuwsuitzendingen bevatten correcte informatie. Dat veronderstelt voldoende dossierkennis, grote zorgvuldigheid in de garing en de verwerking van het nieuws en de bronnen.”
- Artikel 51: “Als er twijfel is over de inhoudelijke correctheid, moet de bron zo herkenbaar mogelijk worden weergegeven. Dat gebeurt bij voorkeur vooraan in het bericht. In delicate gevallen is het raadzaam de bron te herhalen.”
De verspreiding van beelden via het internet en meer bepaald via de sociale media vraagt van een nieuwsdienst nieuwe kennis en vaardigheden. De VRT nieuwsdienst heeft de voorbije jaren dan ook geïnvesteerd in opleidingen om deze kennis bij haar journalisten te verspreiden.
Checken van User Generated Content
Het checken van user generated content kan op zeer verschillende manieren gebeuren afhankelijk van het type content.
De VRT-nieuwsdienst checkt User Generated Content zelf. Er zijn geen journalisten die enkel nieuwscontent op de sociale media verifiëren. Afhankelijk van het dossier, wordt immers elke journalist betrokken bij het checken van dergelijk materiaal.
- Bij video content uit het buitenland kan dat een complexe procedure zijn met verschillende stappen:
- Verschillende
zaken worden onderzocht:
- Heeft het kanaal of platform waarop de content werd gepost een traditie van het aanbieden van betrouwbaar materiaal?
- Is de gebruiker die het materiaal post nieuw, of postte die al eerder betrouwbaar materiaal?
- Is de gebruiker identificeerbaar?
- Zijn er metadata beschikbaar die aanwijzingen geven over de bron?
- Is de gebeurtenis die volgens de beschrijving getoond wordt te linken aan andere nieuwsbronnen?
- Klopt wat te zien is met andere onafhankelijke bronnen?
- Kan de locatie die volgens de beschrijving getoond wordt herkend worden?
- Kloppen de weersomstandigheden met de datum waarop de content gemaakt zou zijn?
- Welke taal wordt gesproken?
- Zijn er regionale dialecten herkenbaar en kloppen die met de opgegeven locatie?
- …
- Omdat een dergelijke check complex kan zijn en een doorgedreven dossierkennis, kennis van lokale nieuwsbronnen, geografie, of taal vraagt, gebeurt dergelijke check door specialisten van de VRT-nieuwsdienst die het betreffende dossier volgen, soms met externe hulp (voor beeldmateriaal over de oorlog in Syrië doet de VRT-nieuwsdienst bijvoorbeeld vaak een beroep op iemand die in Syrië heeft gewoond en de lokale dialecten kent).
- Soms vindt de VRT-nieuwsdienst dat er niet genoeg elementen zijn die voldoende overtuigend zijn wat betreft de betrouwbaarheid van het betrokken materiaal. Dan volgt een journalistieke afweging over het belang van het materiaal. Die afweging bepaalt of de VRT-nieuwsdienst de beelden niet toont, of toch toont maar met de melding dat de echtheid van de beelden niet kon worden aangetoond.
- De procedure van checken door de VRT-nieuwsdienst gebeurt ook op binnenlands materiaal. Daar is het vaak eenvoudiger de bron ook daadwerkelijk te contacteren, of andere bronnen te vinden die het betreffende nieuwsfeit kunnen bevestigen of ontkennen.
Samengevat; geen social media dienst en elke 'journalist' moet ZELF maar z'n plan trekken... De procedures zijn, vergeleken met het buitenland, zo amateuristisch dat je je vragen moet stellen bij de social media content die de VRT gebruikt...
Verontrustend.
